Dit jaar hadden wij vijf inzendingen met fundamenteel en toegepast onderzoek naar Sjögren voor de Sjögrens Award, vier wetenschappelijke artikelen en een proefschrift. Alle inzendingen waren van hoog wetenschappelijk niveau. Uit de vijf inzendingen heeft de commissie er drie genomineerd voor de Sjögren.
Dr. Suzanne Arends en drs. Liseth de Wolff zijn werkzaam bij de afdeling Reumatologie & Klinische Immunologie van het UMCG. Samen met een internationaal team van onderzoekers hebben zij een nieuwe uitkomstmaat (CRESS) ontwikkeld voor het beoordelen van de effecten van behandeling met bestaande of nieuwe geneesmiddelen. Het bijzondere aan de nieuwe uitkomstmaat is dat het alle belangrijke kenmerken van Sjögren bevat en dat ook door patiënten gerapporteerde kenmerken deel ervan uitmaken. Diverse internationale klinische trials (geneesmiddelenonderzoeken) konden eerder op basis van hun primaire eindpunt (vaak gericht op één aspect van Sjögren) geen positief effect van het afweerremmende medicijn in vergelijking met placebo aantonen.
Met de nieuwe CRESS-uitkomstmaat werd er wel een positief effect gezien. Het onderzoek laat zien dat het Award 2022 en vervolgens de winnaar gekozen. 
belangrijk is om alle kenmerken van Sjögren mee te laten wegen bij het beoordelen van de effecten van behandeling. De CRESS is een belangrijke stap in het uitvoeren van onderzoek naar nieuwe medicijnen voor Sjögren. Hun onderzoek getiteld “Composite of Relevant Endpoints for Sjögren’s Syndrome (CRESS)” is gepubliceerd in het toonaangevend wetenschappelijk tijdschrift Lancet Rheumatology.
Drs. Zainab Assy verricht sinds 2019 op ACTA een promotieonderzoek met als doel nieuwe diagnostische hulpmiddelen te ontwikkelen, waarmee monddroogte beter en vroegtijdig gediagnosticeerd kan worden. Als onderdeel van haar onderzoek heeft zij de zogenaamde Regional Oral Dryness Inventory ontwikkeld (RODI). Dit is een vragenlijst met negen afbeeldingen van verschillende gebieden in de mond, en voor elk van deze gebieden kunnen mensen met Sjögren de ernst van hun monddroogteklachten aangeven met een cijfer. Haar onderzoek toont aan dat er een verband bestaat tussen de plek waar de monddroogte wordt ervaren en de middelen die verlichting geven.
Ernstige monddroogte van het achterste verhemelte en droogte van de tong wordt bestreden door vaker water te drinken, terwijl bij monddroogte van de binnenzijde van de wangen het aanbrengen van mondgels vaker wordt gebruikt. Het onderzoek biedt aanknopingspunten om in de toekomst mensen met Sjögren gerichter te kunnen adviseren over middelen ter verlichting van hun klachten. Haar onderzoek getiteld “The association between oral dryness and use of dry mouth Interventions in Sjögren’s syndrome patients“ is in 2022 gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Clinical Oral Investigations.
Drs. Ana Lopes heeft van 2018 tot 2022 promotieonderzoek verricht bij het Centrum voor Translationele Immunologie aan het UMC Utrecht. In haar proefschrift getiteld “Decoding the molecular regulation of Antigen Presenting Cells in Sjogren’s Syndrome” heeft zij zeer succesvol onderzoek gedaan naar hoe bepaalde ontstekingscellen, de aanjagers van het onstekingsproces, in mensen met Sjögren afwijken van dezelfde cellen in gezonde personen. Niet alle mensen met Sjögren laten dezelfde afwijkingen zien.
Dit toont aan dat er verschillen zijn in het onderliggend mechanisme van de ziekte. Haar resultaten brengen ons een stap dichter bij het begrijpen hoe het immuunsysteem is veranderd in Sjögren en geven aanwijzingen voor het ontwerp van nieuwe medicijnen. Ana Lopes hoopt haar proefschrift te verdedigen op 1 november 2022.
Oordeel van de Award Commissie:
De Award Commissie was onder de indruk van de hoge kwaliteit van het onderzoek van alle drie genomineerde inzendingen. Alle kandidaten voldoen aan de criteria van de Award. Het was niet makkelijk om een keuze te maken. We hebben naar elkaars meningen geluisterd en bevlogen gediscussieerd tijdens een uitgebreide online vergadering en via de email. We hebben ons oordeel gebaseerd op de combinatie van het vernieuwende karakter en de wetenschappelijke impact van het onderzoek en het patiëntenperspectief. Deze drie aspecten kwamen het beste naar voren in het onderzoek van dr. Suzanne Arends en drs. Liseth de Wolff.
Het bijzondere van de door hen ontwikkelde uitkomstmaat is dat álle symptomen van Sjögren meegenomen worden bij de beoordeling of een 
geneesmiddel heeft gewerkt, nadrukkelijk ook criteria die door mensen met Sögren zelf worden ingebracht. Met de nieuwe score kan beter worden beoordeeld of een geneesmiddel werkzaam is. De nieuwe score kan een impuls geven aan het onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen voor Sjögren.
Ronald Hené publieksprijs 2022:
Tijdens de landelijke contactdag hebben de drie genomineerden hun onderzoek aan het publiek gepresenteerd. De publieksprijs werd gewonnen door drs. Ana Lopes die in haar sprankelende presentatie liet zien wat fundamenteel wetenschappelijk onderzoek naar Sjögren inhoudt en waarom zij zo enthousiast is over haar bevindingen. Suzanne en Liseth, van harte gefeliciteerd met het winnen van de Sjögren Award 2022. Ana, gefeliciteerd met het winnen van de Ronald Hené publieksprijs 2022. Zaineb, gefeliciteerd met je nominatie!
Dörte Hamann,
Namens de Award Commissie van de NVSP
